جیب خالی خراسان جنوبی و سودی که به جیب خارجی ها می رود

بازار، گروه استان‌ها: خراسان جنوبی با تولید ۳۱۰ تن کرک به صورت سالانه یکی از دو قطب برتر کرک در کشور است که حدود ۲۷۴ تن آن بدون برند و توسط دلالان به کشور افغانستان و از آنجا به چین و پاکستان و کشورهای اروپایی صادر می‌شود.

بز کرکی به واسطه تولید کرک مرغوب و کیفیت بالا از ارزش اقتصادی بالایی در بازارهای جهانی برخوردار است، که در ایران بزهای کرکی، بومی منطقه خراسان جنوبی و کرمان است، کرک خراسان جنوبی دارای مزیت‌های زیادی از جمله بافتی ظریف، محکم، سبک، لطیف و دارای خاصیت جذب رطوبت بالا و عدم شعله‌ور شدن است.

مهمترین استفاده کرک در تهیه لباس‌های زمستانی است، لباس تهیه شده از کرک، بسیار زیبا، سبک، گرم و ظریف است و به همین علت مشتریان زیادی در کشورهای خارجی دارد.

کرک بزهای خراسان جنوبی، پوشش گرانبهایی است که سالهاست به صورت خام از کشور خارج می‌شود و در قالب پارچه‌های گران بها بر تن خارجی‌ها چشم نوازی می‌کند، حتی در قالب واردات، بار دیگر به کشور باز می‌گردد.

قیمتی که متناسب با تورم نیست
ابراهیم حسینی، رئیس هیئت مدیره تعاونی کرک آوران سربیشه در گفتگو با خبرنگار بازار گفت: مشکل اصلی این است که کرک تولیدی شهرستان بدون هیچ‌گونه فرآوری از شهرستان و استان به صورت خام خارج می‌شود.

وی اضافه کرد: یک کارگاه برک بافی در مود تأسیس شده است اما حجم فرآوری آن کم است و نیاز داریم که کارگاه‌ها و کارخانه‌هایی برای فرآوری احداث شود.

به گفته وی دامداری به صورت کلی دیگر مقرون به صرفه نیست چرا که اکنون گفته می‌شود در سال جاری قیمت کرک بالا رفته که هر چند محدود به بازه زمانی خاصی است و در طول سال اینگونه نیست اما تورم و هزینه‌ها دیده نمی‌شود.

سودی که دلالان به جیب می زنند
رئیس هیئت مدیره تعاونی کرک آوران سربیشه پیشنهاد داد: برای توسعه و باقی ماندن این صنعت در استان لازم است که دامداران حمایت شوند و مانند برخی محصولات استراتژیک که خریداری می‌شود، کرک هم از دامدار خریداری شود.

حسینی اظهار کرد: تعاونی‌ها با حمایت مسئولان می‌توانند بر اساس درجه کیفیت و مرغوبیت کرک قیمت‌گذاری داشته باشند تا دیگر کسی با قیمت پایین‌تر خریداری نکند و دست دلالان کوتاه شود.

وی تأکید کرد: اکنون سود اصلی به جیب دلالان می‌رود چرا که با هر قیمتی که می‌خواهند خریداری و با قیمت‌های بالای ارزی به کشورهای همسایه صادر می‌کنند.

به گفته وی با حمایت دولت برای سرمایه‌گذاری در این بخش می‌توان برای سربیشه که قطب کرک است درآمدزایی و اشتغال‌آفرینی بالایی ایجاد کرد.

مشکلات دامداران و نبود انگیزه
حسن رومنجانی، پیمانکار ایستگاه بز کرک اصلاحی نیز در این زمینه در گفتگو با خبرنگار بازار عنوان کرد: در این ایستگاه ثبت توده ژنی بزکرکی، توزیع دام‌های اصلاحی بین دامداران، رشد بز کرکی از نظر کمی و کیفی و عملیات ثبت و دیگر موارد، انجام می‌شود.

وی در زمینه دام‌های کرکی گفت: از تمام بخش‌های آن که شامل گوشت، شیر و کرک است، استفاده می‌شود.

به گفته وی بز کرکی از نظر اقتصادی مزایای زیادی دارد چرا که اکنون هر کیلو کرک را ۴۰۰ هزار تومان خریداری می‌کنند و در سال بز ماده بین ۵۰۰ تا ۷۰۰ کیلو و بز نر بین ۸۰۰ تا هزار کیلو کرک دارد که نسبت به دام‌هایی که فقط شیر و گوشت دارد، ارزش بالاتری دارند.

رومنجانی بیان کرد: بز کرکی نسبت به شرایط گرم، خشک و سرد توان سازگاری بالایی دارد و به همین دلیل در سربیشه و درمیان بیشتر وجود دارد و از نظر اقتصادی توجیه‌پذیری بالایی دارد.

پیمانکار ایستگاه بز کرک اصلاحی سربیشه با بیان اینکه در گذشته بین ۶۰ تا ۷۰ دام مولد اصلاحی بین دامداران توزیع می‌کردیم، گفت: اکنون به دلیل قیمت بالای علوفه و ثبات در قیمت دام با مشکلات فراوانی این صنعت روبه‌رو شده است.

رومنجانی خاطر نشان کرد: به دلیل اینکه هزینه‌های تولید بالا رفته است، دامداران شروع به حذف دام مولد خود کرده‌اند.

وی تصریح کرد: اگر ایستگاه اصلاحی بز کرکی نبود می‌توان گفت که تاکنون این نوع بز از نظر توده ژنتیکی حذف شده بود و دیگر آن را در استان نداشتیم و این ایستگاه با وجود تمام مشکلات سعی کرده به کار خود ادامه دهد.

به گفته وی فقط ۵ درصد از کرک در استان آن هم به صورت سنتی فرآوری و باقی آن توسط دلالان به مرزهای همجوار برده می‌شود.

افزایش ۲ تا ۳ برابری قیمت کرک با فرآوری
پیمانکار ایستگاه بز کرک اصلاحی سربیشه با اشاره به اینکه سود به جیب دلالان می‌رود، اظهار کرد: اکنون کرک را ۴۰۰ هزار تومان خریداری می‌کنند که قیمت واقعی کرک بین ۲ تا ۴ برابر این مبلغ است.

رومنجانی تأکید کرد: اگر فرآوری این محصول در استان اجرایی شود قیمت آن ۲ تا ۳ برابر افزایش خواهد داشت.

وی اضافه کرد: از آنجایی که صادرات کرک به صورت قانونی در تجارت نیامده است سرمایه‌گذاران رغبتی در این زمینه ندارند و باید فکری در این باره اندیشیده شود.

به گفته وی از کرک محصولات متنوعی مانند پارچه، لباس، برک و مواد اولیه به دلیل ضد آتش بودن تولید می‌شود که در کشورهای دیگر طرفداران بسیاری دارد.

سرمایه گذاران پا پیش نمی گذارند
محمد شبانی، مدیر امور دام سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی نیز در این باره به خبرنگار بازار گفت: مشکلات کرک برای امسال نیست و چندین سال است که این وضعیت ادامه دارد.

وی اظهار کرد: برای ریسندگی، سرمایه بسیار بالایی نیاز است که تاکنون هیچ سرمایه‌گذاری وجود نداشته است اما در بخش موگیری می‌توان این کار را انجام داد.

به گفته وی حجم کرک استان نیز چندان بالا نیست که سرمایه گذاری در آن توجیه اقتصادی برای سرمایه‌گذار داشته باشد، مگر اینکه در سطح کشوری انجام شود و کرک استان کرمان نیز جمع‌آوری و فرآوری شود.

بخش‌های حاکمیتی می‌توانند با ارائه مشوق‌هایی به سرمایه‌گذار از نظر زمین، منابع آبی و تسهیلات کم بهره، کارخانه‌ای را احداث کنند که کرک خراسان جنوبی و کرمان فرآوری شود و اجرای آن  ارزآوری خوبی برای استان و کشور خواهد داشت

شبانی بیان کرد: در خراسان رضوی کارخانه موگیری حدود ۱۰ سال قبل وجود داشت و اکنون اطلاعی از فعال بودن آن نداریم ولی ظرفیت خوبی بود.

مدیر امور دام سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی با تأکید بر این موضوع که دلالان در این میان سود اصلی را می‌برند، عنوان کرد: دلالان کرک‌ها را به افغانستان می‌برند و از آنجا به چین و پاکستان و کشورهای اروپایی صادر می‌شود.

شبانی تصریح کرد: تولیدات نخ ریسی، بافندگی، لباس و مواد اولیه از کرک در کشورهای مختلف از رونق بالایی برخوردار است ولی در کشور ما به آن توجهی نشده است.

به گفته وی بیش از ۴۰ درصد حجم کرک استان از ایستگاه اصلاح نژادی است چرا که دام دامداران به دلیل مشکلات خشکسالی و گرانی علوفه از تراکم بالایی برخوردار نیست.

وی اعلام کرد: دامداران بیشتر به سمت دام شیری رفته‌اند و دیگر اصلاً تمایلی به کرک ندارند چرا که از نظر اقتصادی با توجه به هزینه‌های تولید برای آنها توجیه ندارد.

شبانی درخواست کرد: بخش‌های حاکمیتی می‌توانند با ارائه مشوق‌هایی به سرمایه‌گذار از نظر زمین، منابع آبی و تسهیلات کم بهره، کارخانه‌ای را احداث کنند که کرک خراسان جنوبی و کرمان را فرآوری کنند و ارزآوری خوبی برای استان و کشور خواهد داشت.

خراسان جنوبی استان کویری است که درگیر خشکسالی و مشکلات دیگری است. همچنین کشاورزی و دامداری، شغل بیشتر مردم در این استان است. یکی از پتانسیل‌های با ارزش منطقه وجود بزکرکی بومی خراسان جنوبی است که امکان ایجاد فرصت‌های شغلی را در روستاها و حتی روستاهای بسیار کم جمعیت فراهم کرده است، اما مشکل اینجاست که به دلیل هزینه‌های بالای تولید و سودی که به جیب دلالان می‌رود دیگر دامداران علاقه‌ای به این بخش ندارند. در همین راستا مسئولان استانی اگر به فکر توسعه استان و جلوگیری از مهاجرت هستند با راهکارهایی می‌توانند ارزش افزوده این محصول را به استان بازگرداند و شاهد رونق اقتصادی استان باشند.