بازار؛ گروه استانها: شهر مقدس مشهد در طی چند هفته گذشته با هجمه سنگین آلودگی و گردوغبار ناشی از خشکسالی روبرو بود تا جایی که به وضعیت هشدار رسید و نفس شهروندان را تنگ کرد.
به وجود آمدن کانون‌های عظیم فرسایش خاکی و توفان‌خیز طی چند سال اخیر و وقوع پدیده گرد و غبار در استان اکنون به معضل جدی زیست‌محیطی بدل شده که زندگی مردم را نیز تحت تأثیر قرار داده است.
وقوع توفان گرد و غبار در مناطق خشک سبب افزایش ذرات معلق نسبت به آستانه مجاز شده که این موضوع آثار منفی بر سلامت مردم دارد و به گفته کارشناسان در برخی موارد گرد و غبار موجب انتقال باکتری‌ها، ویروس‌ها و حتی قارچ‌های بیماری‌زا می‌شود و بر تولیدات کشاورزی نیز تاثیرات نامطلوب گذاشته است.
به گزارش خبرنگار بازار امسال نسبت به‌تمامی سال‌ها شاهد کاهش سفرهای جاده‌ای بودیم و حتی فرودگاه بین‌المللی مشهد که روزانه افزون بر ۲۰۰ پرواز را تجربه می‌کرد تعداد پروازهایش به نصف تقلیل یافت و لذا انتظار می‌رفت تا روزهای پاک بیشتری در انتظار شهروندان مشهدی باشد اما به نظر می‌رسد مشکل جای دیگری است.
با ورود به فصل پائیز از همین حالا بسیاری از دوستداران محیط‌زیست برای آلودگی هوا ابراز نگرانی کرده و معتقدند تا ماه دیگر سوزاندن مازوت توسط نیروگاه‌ها آغازشده و لکه سیاه دیگری بر اسمان شهر خواهد افزود.
مشهد سال‌هاست که با آلودگی هوا دست‌وپنجه نرم می‌کند و با تمام طرح‌هایی که تاکنون دولتمردان برای آن در نظر داشتند هنوز این مشکل راه به‌جایی نبرده است مانند طرح جامع آلودگی هوا که افزون بر ۱۵ سال است به‌طور مرتب موردبازنگری قرارگرفته و هنوز به اتمام نرسیده است.
آمارهای اعلام‌شده از سوی اداره محیط‌زیست شهرداری مشهد نشان می‌دهد که کیفیت هوای امسال مشهد به‌هیچ‌وجه خوب نیست و خشکسالی و نباریدن باران هم به دیگر دلایل تأثیرگذار بر آلودگی هوای مشهد اضافه و سبب شده است در ۱۶۴ روز گذشته از سال ۱۴۰۰ کیفیت هوای این کلان‌شهر در مقایسه با مدت مشابه پارسال وضعیت مناسبی نداشته باشد و آن‌طور که رئیس اداره محیط‌زیست، سلامت و ایمنی شهرداری مشهد می‌گوید: به‌احتمال‌زیاد وضعیت شهر مشهد در ادامه سال ۱۴۰۰ هم مناسب نیست و با تغییر فصل مشهدی‌ها باید منتظر روزهای ناسالم بیشتری باشند.
فعالیت ۳۰ کانون فرسایش بادی
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان رضوی با بیان اینکه ۱۷ درصد از مساحت کل بیابان‌های ایران در این استان شرقی کشور قرار دارد در گفت و گو بابازار اظهار کرد: بر این اساس هم‌اینک ۵.۵ میلیون هکتار از مساحت خراسان رضوی یعنی ۴۸ درصد از گستره این استان را اقلیم بیابانی تشکیل می‌دهد.
محسن فنودی با اشاره به افزایش سطح و شمار کانون‌های تحت تاثیر فرسایش بادی در این استان افزود: طبق آخرین بررسی‌های انجام شده از سوی سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری، اکنون ۳۰ کانون زیر تاثیر فرسایش بادی با سطحی معادل ۲ میلیون و ۴۰۰ هزار هکتار در این استان وجود دارد.
وی با اشاره به اینکه هشت میلیون و ۲۰۰ هزار هکتار از مجموع ۱۱ میلیون و ۸۰۰ هزار هکتار گستره کل خراسان رضوی عرصه منابع طبیعی است اذعان کرد: همچنین محیط طبیعی ۲۲ شهرستان از مجموع ۳۳ شهرستان این استان عرصه فرسایش بادی است لذا همه این شهرستانها تحت تاثیر تحرکات جوی و اقلیمی بیابانی قرار دارند.
وی افزود: بیابان به مناطقی اطلاق می‌شود که اقلیم فراخشک و خشک با متوسط بارندگی سالانه کمتر از ۱۵۰ میلیمتر دارند و درصد پوشش گیاهی آنها کمتر از ۱۰ درصد است.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان رضوی گفت: سطح کنونی مناطق بحرانی زیر تاثیر فرسایش بادی در این استان بیش از یک میلیون و ۲۰۰ هزار هکتار است و حال آنکه قبل از این ۷۵۰ هزار هکتار بوده است.
فنودی ادامه داد: بیابان‌زایی نیز فرایند جاری در طبیعت است که در روند آن، زمین در مناطق خشک، نیمه‌خشک و حتی خشک نیمه‌مرطوب بر اثر عوامل طبیعی و انسانی مورد تخریب قرار می‌گیرد.
کاهش روزهای پاک
رئیس اداره محیط‌زیست، سلامت و ایمنی شهرداری مشهد در گفت‌وگو با خبرنگار ما چندان دل‌خوشی از وضعیت هوا ندارد و می‌گوید:از ابتدای سال تاکنون تنها ۶ روز هوای پاک برای مشهد ثبت‌شده است و در همین مدت ۱۴۲ روز کیفیت هوا قابل‌قبول، ۱۵ روز ناسالم برای گروه‌های حساس و یک روز در وضعیت ناسالم برای همه افراد بوده است.
محمد پذیرا در این رابطه اذعان می‌کند: تعداد روزهای ناسالم در روزهای سپری‌شده در سال ۱۴۰۰ نسبت به مدت مشابه در سال ۹۹ افزایش ۵۳ درصدی و تعداد روزهای پاک متأسفانه کاهش ۸۱ درصدی داشته است.
وی با اشاره به گردوغبارها و بادهایی که در این چند هفته گذشته هوای مشهد مقدس را تحت تأثیر خود قرار داده بود اشاره داشته و بیان می‌کند: از دلایل عمده کاهش کیفیت امسال هوای شهر مشهد نسبت به سال گذشته، می‌توان به 4شرایط هواشناسی به‌ویژه وقوع خشکسالی شدید، کاهش بارش و افزایش پایداری هوا به دلیل نبود رطوبت خاک و پوشش گیاهی ضعیف در منطقه و طوفان‌های همراه با گردوغبار اشاره کرد.
مشهد در مسیر گردوغبار
رئیس اداره محیط‌زیست، سلامت و ایمنی شهرداری مشهد می‌گوید: مشهد در مسیر عبور گردوغبار قرار دارد و مهم‌ترین تهدید بیابانی شدن این استان به‌واسطه در حال پیشرفت بودن بیابان قره قوم در کشور جمهوری ترکمنستان است.
وی با اشاره به این موضوع که در حال حاضر هنوز بارندگی به وقوع نپیوسته و لذا با وزیدن باد حتی با سرعت ۴ متر بر ثانیه شاهد افزایش گردوغبار هستیم به ما می‌گوید: حال این گردوغبار را با سوخت‌های فسیلی و آلاینده‌های ناشی از خودروها جمع کنید لذا نتیجه‌ای جز همین نفس‌تنگی برای شهروندان و ایجاد برخی بیماری قلبی و عروقی ندارد.
وی اظهار می‌کند: آلودگی هوا تنها تأثیرات سوء خود را بر روی انسان‌ها بر جای نمی‌گذارد بلکه بر روی رشد درختان و کاهش تولید در واحد سطح زمین‌های زراعی نیز تأثیرگذار است.
وی در پاسخ به این سؤال که برای برون‌رفت از این بحران چه باید کرد توضیح می‌دهد: توسعه فضای سبز و حفظ منابع طبیعی و همکاری مشترک با کشورهای همسایه برای نهال‌کاری و یا جلوگیری از زایش بیابان‌ها و به عبارتی مهار بیابان‌زایی تنها راه‌حل برای کاهش آلودگی است.
وی بابیان اینکه آلودگی هوا در این استان تنها منشأ داخلی نداشته و تحت تأثیر اقلیم کشورهای همسایه مانند بیابان‌های افغانستان و ترکمنستان قرار دارد می‌افزاید: در این راستا همکاری‌های دوجانبه با کشورهای یادشده برای مهار بیابان‌ها بسیار مهم است.
وی تأکید می‌کند: در این راستا ضروری است تا نسبت به کاشت درختان و گیاهان مقاوم و متناسب با مناطق خشک اقدام شود و آبخیزداری و جنگل‌کاری و سایر اقدامات مانند استفاده از سوخت‌های جایگزین و کاهش سوخت‌های فسیلی را در دستور کار قرارداد.
رئیس اداره محیط‌زیست، سلامت و ایمنی شهرداری مشهد با اشاره به آمار مدت مشابه سال گذشته افزود: در مدت مشابه سال گذشته ۳۳ روز هوای پاک، ۱۲۴ روز قابل‌قبول، ۷ روز ناسالم برای گروه‌های حساس و بدون روز ناسالم برای همه افراد برای شهر مشهد به ثبت رسیده است؛ براین اساس
وی اذعان می‌کند: با توجه به شرایطی که ممکن است در پاییز رخ دهد، برنامه‌ریزی‌های لازم به‌ویژه در بحث تأمین سوخت مناسب (گاز طبیعی) برای نیروگاه‌های شهر به‌ویژه نیروگاه توس که بعضاً از سوخت‌های مازوت استفاده می‌کند ضروری است.
طرحی که به سرانجام نرسید
مشهد مقدس نه تنها این روز ها در محاصره گرد و غبار ناشی از خشکسالی ها قرار دارد بلکه از افزایش آلودگی هوا نیز در عذاب است اگر چه برای کاهش آلودگی‌های مشهد پیش‌ازاین با مطرح کردن تعطیلی روزهای پنجشنبه قرار بود تا بخشی از آلودگی این شهر را پاک شود اما این طرح هم تاکنون سرانجامی نداشته است.
اول بهمن سال گذشته بود که مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان در نشستی خبری به مناسبت روز هوای پاک اعلام کرد که بر اساس مصوبه کارگروه کاهش آلودگی هوا و بعد از پیگیری‌های فراوان مقررشده است طرح بازنگری شده‌ای برای تعطیلی یک روز در هفته (پنجشنبه یا روزی دیگر) به شورای همتای استان ارائه شود.
تورج همتی در ادامه آن خبر از آغاز پیگیری‌ها در سال ۸۸ سخن به میان آورد و اینکه در شورای ترافیک استان مقرر شد شهرداری مشهد یک برنامه جامع درزمینهٔ تعطیلی پنجشنبه‌ها ارائه دهد و به دنبال آن ۱۳ سناریو بررسی شد و در خروجی کار مشخص شد که تعطیلی پنجشنبه‌ها نقش مهمی در کاهش آلودگی هوا دارد.
مدیرکل دفتر فنی، امور عمرانی، حمل‌ونقل و ترافیک استانداری خراسان رضوی هم در ادامه آن تاریخ اعلام کرد که درباره طرح تعطیلی پنجشنبه‌ها شورای همتا از منظر ترافیکی و تأثیرات کاهش بار ترافیکی در اجرای این طرح بررسی خود را انجام می‌دهد، اما درنهایت این موضوع باوجود طرح شدن در کارگروه اضطرار کاهش آلودگی هوا اما رأی نیاورد و مسئولان در قبال آن سکوت کردند.
شاید وقتی دیگر
دراین‌باره معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری خراسان رضوی چندی پیش اعلام کرد: طرح این موضوع آن‌هم به‌صرف اینکه تعطیلی قرار باشد فقط برای مباحث ترافیکی باشد، در شرایط فعلی منطقی نیست و نمی‌تواند تعیین‌کننده باشد.
سید کمال‌الدین میر جعفریان افزود: حدود یک سال واندی است که کرونا بر سراسر جهان حاکم شده است و مشهد نیز از این موضوع مستثنا نیست، بنابراین بدون تردید ترافیک نسبت به قبل از شیوع کرونا کاهش‌یافته است و علاوه بر آن نیز محدودیت‌های مشاغل در داخل شهر نیز بر کاهش میزان ترافیک اثرگذار بوده است.
وی معتقد است با توجه به این شرایط هرگونه تصمیم‌گیری برای تعطیلی پنجشنبه‌های شهر غیرمنطقی و غیرمعقول است افزود: تصمیم‌گیری این موضوع را به بعد از شرایط کرونا موکول خواهیم کرد.
معاون امور عمرانی استانداری خراسان رضوی آلودگی هوای مشهد را تنها به خودروها ربط نمی‌دهد و اعتقاد دارد حدود ۶۰ درصد آلودگی هوای شهر ناشی از رفت‌وآمد وسایل نقلیه متحرک است و ۴۰ درصد دیگر آلاینده‌ها گلوی شهر را به شیوه دیگر می‌فشارد.
میر جعفریان تأکید می‌کند: باید اجازه دهیم شرایط کرونا بگذرد، وضعیت ترددی، معیشتی وزندگی مردم به حالت عادی برگردد و بعد دوباره شرایط ترافیکی مشهد را بررسی کنیم.
نظر شما