بازار؛ گروه بین الملل: پیشرفت های طالبان در افغانستان زمینه بازی آسیای میانه را تغییر می دهد که در آن چین، هند و ایالات متحده آمریکا با رویکردهای رقیب زیرساخت محور رقابت می کنند. در نگاه اول تصرف کابل توسط طالبان به چین برتری نسبت به آمریکا و هند می دهد، اما این امر می تواند شروعی تکان دهنده باشد.
سقوط دولت افغانستا، حمایت هند را از بندر چابهار ایران که برای تسهیل تجارت هند با افغانستان و آسیای مرکزی در نظر گرفته شده بود، قطع می کند.
هند به منطقه چابهار به عنوان وزنه متضاد بندر گوادر پاکستان تحت حمایت چین، جواهری برای حمل و نقل جمهوری خلق چین و ارتباطات از راه دور و طرح یک کمربند یک جاده انرژی محور نگاه می کند.
ایالات متحده آمریکا با معافیت بندر از تحریم های شدید آمریکا علیه ایران، سرمایه گذاری هند در چابهار را تسهیل کرد. این معافیت به منظور حمایت از بازسازی و توسعه افغانستان بود.
با این حال، با متوقف شدن مذاکرات با ایران در مورد احیای توافق هسته ای بین المللی ۲۰۱۵، ایالات متحده در ماه ژوئیه به همراه افغانستان، پاکستان و ازبکستان برنامه هایی را برای ایجاد بستری برای توسعه تجارت منطقه ای، روابط تجاری و ارتباطات اعلام کرد.
این امر می توانست ایران را دور زده و چابهار را تضعیف کند اما به طور بالقوه گوادر چین را در کنار بندر کراچی تقویت کند.
این موضوع با طرح های طالبان برای تصرف کابل و تشکیل دولتی که حداقل از سوی بخش های دموکراتیک جامعه بین المللی به رسمیت شناخته نمی شود، تبدیل به یک موضوع بحث انگیز شده است.
مانند دیگر همسایگان افغانستان (پاکستان و ازبکستان) چین نیز به احتمال زیاد به تحریم طالبان نمی پیوندند. برعکس، ماه گذشته چین به استقبال گرم از هیات طالبان اشاره کرد.
به رسمیت شناخته شدن حکومت طالبان توسط ایران، کشورهای آسیای میانه و چین بعید است که بتواند پروژه چابهار را نجات دهد. طالبان تلاش کرده اند به چین، ایران، ازبکستان و دیگر همسایگان افغان اطمینان دهند که اجازه نمی دهند افغانستان به پایگاه عملیاتی گروه های جهادی از جمله شبه نظامیان القاعده و اویغور حزب اسلامی ترکستان تبدیل شود.
طالبان خود را تنها نگران ایجاد امارت اسلامی در افغانستان و عدم تمایل به فعالیت در خارج از مرزهای دولت آسیای مرکزی دانسته اند، اما در امتناع خود از اخراج القاعده ثابت قدم بوده اند حتی اگر این گروه سایه ای از گروه القاعده باشد.
حزب اسلامی ترکستان گهگاه ویدئوهای مربوط به حضور خود در افغانستان را منتشر می کند، اما عموماً در این کشور از سطح پایینی برخوردار است و از حمله به اهداف چین در افغانستان و یا از طریق مرز در سین کیانگ، استان شمال غربی چین که مقامات در آن حضور دارند، خودداری می کند.
باید گفت اطمینان طالبان برای جلوگیری از توصیه های مکرر چین به شهروندانش برای خروج هرچه سریعتر از افغانستان کافی نبود. وزارت امور خارجه چین در این ارتباط گفت: در حال حاضر، وضعیت امنیتی در افغانستان بدتر شده است.
برآمدن حملات طالبان در سراسر افغانستان احتمالاً چین را فراتر از مرزهای افغانستان تحت تاثیر قرار خواهد داد، شاید بیشتر از پاکستان که تمرکز اصلی و بزرگترین سرمایه گذاری جمهوری خلق در زمینه طرح «یک کمربند یک جاده» است.
این سرمایه گذاری باعث شده است که چین هدف حملات شبه نظامیان در درجه اول ناسیونالیست های بلوچ قرار گیرد. با این حال کشته شدن ۹ شهروند چینی در ماه جولای در انفجاری در اتوبوس حامل کارگران چینی به محل ساخت سدی در کوههای شمالی پاکستان، منطقه ای که بیشتر در معرض حملات شبه نظامیان مذهبی است، باعث افزایش چشم انداز جهادگران نیز می شود. باید گفت این حادثه به بالاترین تلفات جان شهروندان چینی در چند سال اخیر در پاکستان منجر شده است.
این حمله در شرایطی صورت گرفت که طالبان احساسات مذهبی فوق محافظه کارانه در پاکستان را تقویت کرده که از این گروه به عنوان قهرمانانی تجلیل می کند که موفقیت آنها شانس حکومت دینی سختگیرانه را در دومین دولت پرجمعیت ترین جهان با اکثریت مسلمان در جهان افزایش می دهد.
چین با اشاره به نگرانی های خود، امضای توافق نامه چارچوب همکاری های صنعتی را به تاخیر انداخت – توافق نامه ای که اجرای پروژه هایی که بخشی از کریدور اقتصادی چین پاکستان (CPEC) هستند را تسریع می کند.
در این خصوص باید در نظر داشت تغییر رژیم فرایندی وحشتناک و آشفته است. رژیم های ضعیف را می توان سرنگون کرد اما جایگزینی آنها بخش سختی است. قبل از فروپاشی دولت افغانستان و ایجاد هرج و مرج که از مرزهای آن خارج خواهد شد؛ فقط بحث زمان مطرح است. همه همسایگان افغانستان به درجات مختلف تحت تأثیر قرار خواهند گرفت، اما پاکستان و چین بیشتر تحت تاثیر قرار می گیرند.
نظر شما