جواد حیران نیا؛ بازار: مراسم تحلیف آیت الله سید ابراهیم رئیسی به عنوان رئیس جمهور دولت سیزدهم روز پنجشنبه ۱۴ مرداد در صحن مجلس شورای اسلامی برگزار شد.
۱۱۵ مقام رسمی از ۷۳ کشور در این مراسم حضور داشتند. از بین این مقامات ۱۰ رییس کشور در تراز سران کشورها، ۲۰ رییس مجلس، ۱۱ وزیر خارجه، ۱۰ نفر از وزرای دیگر کشورها و همچنین فرستاده ویژه و نواب روسای مجالس، روسای کمیسیون‌ها و هیأت‌های پارلمانی در این مراسم حاضر بودند.
در این مراسم «انریکه مورا» دبیرکل سرویس اقدام خارجی اتحادیه اروپا به عنوان نماینده اتحادیه اروپا نیز حضور داشت؛ حضوری که با مخالفت گسترده صهیونیستها مواجه شد و خشم آنها را برانگیخت.
سخنان ابراهیم رئیسی در این نشست نوع رویکرد دولت متبوع وی به توافق هسته ای و مسائل منطقه ای را روشن ساخت.
اگرچه این مواضع تا حدودی در رقابتهای انتخاباتی و مراسم تنفیذ حکم ریاست جمهوری وی نیز مطرح شده بود اما در مراسم تحلیف به شکل واضح تری از زبان رئیس جمهور جدید ایران عنوان شد.
رئیسی در مراسم تحلیف خود در خصوص رویکرد سیاست خارجی دولت وی گفت: قدرت جمهوری اسلامی ایران در منطقه، امنیت‌ساز است. ظرفیت‌های منطقه ای ایران، حامی صلح و ثبات در کشورهاست و صرفاً برای مقابله با تهدید قدرتهای سلطه‌گر و ظالم، به کار گرفته می‌شود. بحرانهای منطقه، باید از طریق گفت‌وگوهای واقعیِ «درون‌منطقه‌ای» و بر اساسِ تأمینِ حقوقِ ملت‌ها، حل‌وفصل شود. من، دست دوستی و برادری به سوی همه کشورهای منطقه بخصوص همسایگان دراز می‌کنم.
برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی، کاملاً صلح‌آمیز است؛ نظام جمهوری اسلامی ایران، سلاح اتمی را شرعاً حرام می‌داند و این سلاح، هیچ جایگاهی در استراتژی دفاعی کشور ندارد. سیاست فشار و تحریم، موجب انصراف ملت ایران از پیگیری حقوق قانونی خود از جمله حق توسعه، نخواهد شد.
تحریمها علیه ملت ایران باید لغو شوند و هر «طرح دیپلماتیک» که این هدف را محقق کند، مورد حمایت ماست. جمهوری اسلامی ایران، کشورها و ملت‌های همسایه را خویشاوند خود می‌داند و مهم‌ترین و اصلی‌ترین اولویت سیاست خارجی خود را، ارتقاء روابط با کشورهای همسایه‌ی خود دانسته و خواهان عزت و اعتلای آنهاست.
دیپلماسی، باید ارتباط ملت‌های منطقه را بیشتر و اشتراکات آنها را در حوزه اقتصاد، فرهنگ، علم و ورزش تقویت نماید.»
در اظهارات رئیسی رویکرد دولت وی به توافق هسته ای و مسائل منطقه ای بیان شده است که هر کدام به صورت جداگانه مورد بررسی قرار می گیرد.
رئیسی در اظهارات خود در مناسبتهای مختلف از به کار بردن عنوان «برجام» حتی المقدور پرهیز کرده است
رئیسی در اظهارات خود در مناسبتهای مختلف از به کار بردن عنوان «برجام» حتی المقدور پرهیز کرده است. برجستگی سخنان وی در خصوص توافق هسته ای در مراسم تحلیف البته صرفا عدم به کار بردن واژه «برجام» نبود و وی از «هر طرح دیپلماتیک» که بتواند تحریمهای ایران را رفع کند استقبال کرد.
جمله وی در مراسم تحلیف با این تک جمله شروع می شود: « تحریمها علیه ملت ایران باید لغو شوند» و در ادامه نیز موضوع «هر طرح دیپلماتیک» که این هدف را محقق کند عنوان می شود.
رئیسی این پیام را به طرف مقابل می دهد که احیای توافق هسته ای تا زمانی که به رفع تحریمهای ایران منجر نشود اصالت و موضوعیت ندارد
در واقع رئیسی این پیام را به طرف مقابل می دهد که احیای توافق هسته ای تا زمانی که به رفع تحریمهای ایران منجر نشود اصالت و موضوعیت ندارد. برای همین است که وی از به کار بردن برجام پرهیز می کند تا نشان دهد این توافق اهمیت ذاتی برای جمهوری اسلامی ندارد و روند مذاکرات وین نیز به گونه ای نیست که ایران صرفا به دنبال احیای برجام به هر نحو ممکن باشد.
رئیسی با به کار بردن «هر طرح دیپلماتیک» این پیام را به طرف غربی می دهد که اگر برجام نتواند تحریمهای ایران را لغو کند بازی به هم می خورد و باید به دنبال طرحی جدید بود تا چنین اتفاقی در آن بیفتد.
این در حالی است که طرف آمریکایی بر احیای همین برجام به همراه افزودن شروط جدید از جمله گفتگو در مورد مسائل منطقه ای و موضوع موشکی ایران پافشاری می کند.
بر همین اساس «ند پرایس» سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در واکنش به سخنان رئیسی در مراسم تحلیف گفت: ند پرایس گفت: «ما از ایران می‌خواهیم به زودی به مذاکرات برگردد. [این مذاکرات] برای ما جزو اولویت‌های فوری است. اگر رئیس‌جمهور رئیسی در عزم خود برای رفع تحریمها راستین است، این دقیقاً همان چیزی است که در وین روی میز قرار دارد.»
پرایس در سخنان خود تاکید کرد که طرح مورد نظر رئیسی برای رفع تحریمها همان برجام است که در وین مورد مذاکره است.
البته وی مجدد عنوان کرد که زمان برای رسیدن به توافق «نامحدود» نیست. دلیل این سخن نیز این است که امریکا استدلال می کند که ایران در حال وقت کشی است تا از لحاظ هسته ای به جایگاهی برسد که بتواند امتیاز بیشتری بگیرد.
ارزیابی آمریکا این است که ایران می داند که واشنگتن چقدر به توافق با ایران برای دکترین بایدن در منطقه نیاز دارد
ارزیابی آمریکا این است که ایران می داند که واشنگتن چقدر به توافق با ایران برای دکترین بایدن در منطقه نیاز دارد. از همین رو «کریم سجادپور»، تحلیلگر ارشد اندیشکده کارنگی به ان‌بی‌سی‌نیوز می‌گوید: «آنها (ایرانی‌ها) اعتماد به نفس یک تاجر بازاری را دارند که معتقدند توریست آمریکایی بدون خریدن فرش مغازه را ترک نخواهد کرد.»
متعاقب سخنان رئیسی همچنین «جنیفر ساکی» سخنگوی کاخ سفید پنجشنبه شب گفته است کشورش همچنان برای دور هفتم مذاکرات احیای برجام آمادگی دارد. سخنگوی کاخ سفید در پاسخ به سوالی درباره اینکه آیا دولت آمریکا برای مذاکرات احیای برجام ضرب‌الأجلی در نظر دارد گفت: «رئیس جمهور [جو] بایدن معتقد است که دنبال کردن مسیر دیپلماتیک به سود ما است زیرا با اینکه نگرانی‌هایی جدی درخصوص برخی فعالیت‌های مشکل‌زای ایران در جامعه جهانی داریم و آنها را تأیید نمی‌کنیم، شفافیت هسته‌ای ایران جزو منافع ملی ما است.»
ساکی افزود: «برنامه زمانی [مذاکرات] نامحدود نیست و می‌دانیم که وزیر امور خارجه این مسئله را به روشنی تأیید کرده است. اکنون ما برای دور هفتم مذاکرات آمادگی داریم و امروز مراسم تحلیف [رئیس جمهور جدید ایران] بود. بنابراین باید ببینیم از این به بعد چه رخ می‌دهد.»
آمریکا درصدد است تا بازی مذاکرات هسته ای را به گونه ای پیش ببرد تا هر گونه شکستی متوجه ایران باشد
از سوی دیگر نیز باید توجه داشت که آمریکا درصدد است تا بازی مذاکرات هسته ای را به گونه ای پیش ببرد تا هر گونه شکستی متوجه ایران باشد. بر همین اساس مقامات آمریکایی به کرات اعلام می کنند که آماده ادامه مذاکرات و بازگشت به برجام هستند. در واقع افکار عمومی را از یک سو و متحدان اروپایی را از سوی دیگر برای مرحله بعد از شکست احتمالی برجام نیز آماده می کنند.
این در حالی است که ایران نیز بر حقوق خود که همانا «رفع همه تحریمها تحت هر عنوان و برچسب» و «راستی آزمایی برای رفع تحریمها» و «تضمین آمریکا برای عدم خروج از برجام» پافشاری دارد. نکته جالب توجه این است که حقوق مورد تاکید ایران هیچ کدام موضوع جدیدی نیست و ایران صرفاً خواهان بازگشت آمریکا به برجام است.
حضور نماینده اروپا در مراسم تحلیف رئیسی نیز نشاندهنده این موضوع است که ایران بر دیپلماسی برای حل مساله هسته ای تاکید دارد. خبرنگار وال استریت گزارش داده که امیرعبداللهیان(گزینه محتمل وزارت خارجه) دو ساعت با معاون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا گفتگو کرده است و به مقامات اروپایی گفته است که ایران متعهد به بازگشت به مذاکرات وین است.
نکته دیگر سخنان رئیسی در مراسم تحلیف در خصوص رویکرد دولت وی به مسائل منطقه ای است. رئیسی پیش از این نیز بر اولویت دولت خود برای برقراری رابطه با کشورهای همسایه تاکید کرده است. در مراسم تحلیف نیز بار دیگر اعلام کرد: « قدرت جمهوری اسلامی ایران در منطقه، امنیت‌ساز است. ظرفیت‌های منطقه ای ایران، حامی صلح و ثبات در کشورهاست و صرفاً برای مقابله با تهدید قدرتهای سلطه‌گر و ظالم، به کار گرفته می‌شود. بحرانهای منطقه، باید از طریق گفت‌وگوهای واقعیِ «درون‌منطقه‌ای» و بر اساسِ تأمینِ حقوقِ ملت‌ها، حل‌وفصل شود. من، دست دوستی و برادری به سوی همه کشورهای منطقه بخصوص همسایگان دراز می‌کنم.»
گفتگو در خصوص مسائل منطقه ای موضوعی «تابو» برای ایران نیست و ایران حاضر است بر اساس مکانیسم «درون منطقه ای» مسائل و مشکلاتش را با کشورهای منطقه حل و فصل کند
در خصوص این سخنان نکاتی قابل ذکر است. اول اینکه گفتگو در خصوص مسائل منطقه ای موضوعی «تابو» برای ایران نیست و ایران حاضر است بر اساس مکانیسم «درون منطقه ای» مسائل و مشکلاتش را با کشورهای منطقه حل و فصل کند. در واقع موضوعی که ایران آنرا در خصوص حل بحرانهای منطقه ای غیر قابل قبول می داند دخال کشورهای برون منطقه ای در آن است. بر همین اساس بود که حسن روحانی «ابتکار صلح هرمز» را ارائه داد و گفتگوها با عربستان سعودی آغاز شد.
نکته دیگر در خصوص اظهارات رئیسی مربوط به موضوع «ادراک» کشورهای منطقه ای از قدرت ایران است. رئیسی عنوان کرد: «قدرت جمهوری اسلامی ایران در منطقه، امنیت‌ساز است. ظرفیت‌های منطقه ای ایران، حامی صلح و ثبات در کشورهاست و صرفاً برای مقابله با تهدید قدرتهای سلطه‌گر و ظالم، به کار گرفته می‌شود.»
«ادراک و سوء ادراک» در روابط میان کشورها با رد و بدل شدن سیگنالها و اقدامات عملی میسر و محقق می شود
باید توجه داشت «ادراک و سوء ادراک» در روابط میان کشورها با رد و بدل شدن سیگنالها و اقدامات عملی میسر و محقق می شود. کشورهای منطقه نسبت به یکدیگر بدبینی دارند. دولت رئیسی برای فائق آمدن بر این بدبینی ها که زمینه حضور قدرتهای برون منطقه ای در منطقه را باعث شده باید مکانیسمی طراحی کند که در فاز اول از افزایش تنشها جلوگیری کند و در فاز بعدی وارد مرحله اعتمادسازی شود تا از رهگذر آن افزایش قدرت یک کشور در منطقه، ایجاد ادراک «معمای امنیتی» مد نظر رئالیستها را نکند.
نظر شما